To będzie osobisty tekst, o rzece. Jestem wrocławianką i wychowałam się nad Odrą. Gdy byłam dzieckiem, dziadek zabierał mnie nad Odrę, żeby łowić ryby. Słabo to pamiętam, a szkoda, bo gdy stałam się nastolatką, Odrą radośnie płynął mazut z Czechosłowacji, a jeśli żyły tam jakieś ryby, to były ciężkie od ołowiu i innych pierwiastków ziem rzadkich.
Od powodzi w 1997 roku coś zaczęło się zmieniać, woda w Odrze stała się dziwnie przejrzysta i można w niej było zobaczyć wodne rośliny, zdrowe ryby i nawet raki!
Radość nie trwała długo – splot różnych czynników, takich jak susza i niski poziom wód, ujawnił, że do Odry dostają się „dozwolone” prawem ilości słonej wody z kopalń. Wysokie stężenie soli w rzece umożliwiło zakwitnięcie w niej złotej algi, co spowodowało katastrofę ekologiczną na wielką skalę. Rzeka została niemal zamordowana.
Aby taka sytuacja nie miała już szansy się powtórzyć, można nadać rzece osobowość prawną.
W „Sprawozdaniu dla Komisji Europejskiej za 2023 r. w zakresie pomocy publicznej udzielonej w sektorze górnictwa węgla kamiennego, Warszawa, październik 2024” możemy przeczytać:
„W 2023 r. górnictwo odprowadziło do wód powierzchniowych 202 481 tys. m3 ścieków, w tym 195 883 tys. m3 niewykorzystanych wód dołowych zawierających ładunek 1 506 994 ton soli (w przeliczeniu na jony chlorkowe i siarczanowe), co w porównaniu do roku 2022 r. stanowiło aktualnie zwiększenie zrzuconego ładunku soli prawie o 8,3%”. A poza tym „zwolnienie z opłat z tytułu opłat i kar wobec PGW Wody Polskie: 31 851 000 zł”!
Także po tragedii w 2022 do Odry trafiło więcej soli. I chociaż kara wynosi absurdalne 5 gr za kilogram soli, to kopalnie dostały zwolnienie na poziomie ponad 30 milionów złotych. To jawne przyzwolenie na traktowanie rzek jak ścieków.
Jeśli spowodujemy, że Odra zostanie ustawowo uznana za osobę, sprawimy, że w przypadku szkód wyrządzonych rzece będzie można w jej imieniu wystąpić do sądu oraz
będzie obowiązywał zakaz niekontrolowanego zanieczyszczania rzeki przez firmy, kopalnie i osoby prywatne. 100 000 zebranych podpisów zmusi rząd do poddania ustawy konsultacjom społecznym, a ustawa trafi pod obrady sejmu.
Swój podpis możesz złożyć również w Reykjaviku! Podpisy pod projektem ustawy uznania osobowości prawnej rzeki Odry zbiera Anna Dydo – do wtorku 1 kwietnia – w Kemuri przy Hverfisgata 82.
Więcej na temat Odry i ustawy można przeczytać TU.
