Śnieguła w podróży

Śnieguła zwyczajna, po islandzku zwana snjó­titt­ling­ur, która była oznakowana w Islandii kodem kolorystycznym, została niedawno znaleziona w Niemczech i jest to pierwszy taki przypadek. Była to samica, którą oznaczono 5 kwietnia w Víkingavatn numerem identyfikacyjnym A39. Nie pojawiły się wcześniej żadne zapytania o identyfikator A39, aż nie nadszedł komunikat od niemieckiego miłośnika ptaków, który widział ją na wyspie Amrum na Morzu Północnym, u wybrzeży Niemiec.

Relacja na ten temat znajduje się na stronie internetowej Náttúrustofa Norðausturlands (NNA) wraz ze stwierdzeniem, że Centrum Badawcze Uniwersytetu Islandzkiego Regionu Południowego (Rannsóknasetur Háskóla Íslands á Suðurlandi) rozpoczęło oznaczanie kodami kolorów śnieguł zimą 2019–2020. W projekcie wzięło udział dwóch pracowników Náttúrustofa Norðausturlands, którzy od pierwszej połowy 2021 r. znakują śnieguły w Víkingavatn, Húsavíku oraz na Grímsey.

350 śnieguł oznakowanych kolorami

Śnieguły chwytano w pułapkę w miejscu, w którym były dokarmiane zimą. Oznaczenia umieszczano na obu nóżkach, na lewej tradycyjny znak aluminiowy, natomiast na prawej nóżce czerwony plastikowy pierścień z białym napisem. Napis składał się z jednej litery i dwóch cyfr. Z odpowiedniej odległości napis można odczytać przez lunetę lub podczas fotografowania ptaków.

W ten sposób zostało oznaczonych około 350 śnieguł i uzyskano około pięciuset odczytów. Zdecydowanie najczęściej znakowane ptaki są ponownie widziane w tym samym miejscu znakowania, ale kilka z nich znaleziono w innych miejscach. I tak śnieguły oznaczone w Húsavíku zostały znalezione w Víkingavatn, w Kópasker i Jökuldalur. Ptaki oznaczone w Víkingavatn znaleziono w Akureyri, Húsavíku, Kópasker i Jökuldalur.

Zanim w Niemczech pojawiła się A39, oznaczone tutaj ptaki znajdowano w innych krajach w okolicy, m.in. w Danii i Holandii – informuje strona internetowa NNA.

Ptak „trochę wędrowny”

Śnieguła pochodzi z rodziny ptaków wróblowych i jest najbardziej na północ występującym wróblowym na świecie, jak informuje islandzka ornitologiczna strona internetowa fuglavefur.is. Podaje ona, że śnieguła jest w pewnym stopniu ptakiem wędrownym, część jej populacji spędza zimę w Szkocji, zaś ptaki grenlandzkie są wędrownymi zimowymi gośćmi w Islandii. Śnieguła ma 16–17 cm długości, waży 30–40 gramów i ma rozpiętość skrzydeł 32–38 cm.

W nowej książce proboszcza z Siglufjörður, Sigurðura Ægissona pt. „Fugl­ar á Íslandi og árstíðirn­ar fjór­ar: Fugla­dag­bók­in 2022” (Ptaki w Islandii i cztery pory roku: Ptasi pamiętnik 2022), omawiana jest śnieguła i jej podróże. W książce można przeczytać: „Przez długi czas uważano, że śnieguła jest definitywnie ptakiem osiadłym w Islandii, ale po dokonaniu oznakowania jakiejś grupy ptaków stało się jasne, że część stada migruje do innych krajów jesienią i wczesną zimą, głównie do Szkocji. Są to przede wszystkim samice i młode ptaki. Trudne islandzkie zimy mogą mieć na to pewien wpływ. […] W Islandii zaś znajdowano śnieguły oznaczone za granicą, a dokładniej w Stanach Zjednoczonych [1], na Wyspach Brytyjskich [35], w Danii [1], w okręgu Finnmark w Norwegii [1] (jest to najbardziej na północ wysunięta część Norwegii), na Grenlandii [1] i w Holandii [3]” – pisze Sigurður w swojej książce.

Stwierdza on również, że islandzki folklor i wierzenia ludowe niewiele mają wspólnego ze śniegułą, można jednak uzyskać od nich wiedzę o nadchodzących nagłych zmianach warunków pogodowych.

Zainteresowanym awifauną Islandii wyjaśniamy, że śnieguły, czyli snjó­titt­ling­ury, to te białobrzuche ptaszki, które zjawiają się gromadnie podczas zimy, wyłaniając się nieraz wprost ze śniegowych zadymek i z chęcią korzystając z rozsypanych dla nich na śniegowych zaspach ziaren. Można dodać jeszcze, że nazwa islandzka składa się z dwóch członów, z których pierwszy – snjó­ – w oczywisty sposób jest związany ze śniegiem, natomiast drugi – titt­ling­ur – ma powiązanie ze zgoła odmienną dziedziną ;) W każdym razie nazwę ptaszka można by z przymrużeniem oka przetłumaczyć jako śniegowy kutasik.