Wczoraj, 1 maja 2024 roku, obchodziliśmy 20-lecie członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
W 2002 roku Senat RP, w uznaniu wkładu Polaków za granicą w odzyskanie przez Polskę niepodległości i pomoc w najtrudniejszych momentach historii, ustanowił 2 maja Dniem Polonii i Polaków za Granicą. Dzień ten jest także dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. To święto z kolei wprowadzono na mocy ustawy z 20 lutego 2004 roku.
A to nie koniec obchodów, bo jutro obchodzimy 233. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Uchwalona w 1791 roku była pierwszą ustawą zasadniczą regulującą ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że była to pierwsza konstytucja w Europie i druga na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 roku i przed konstytucją francuską).
Według współautorów Konstytucji 3 Maja Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja była ona „ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny” – przetrwała 14 miesięcy, a Polska po III rozbiorze w 1795 r. zniknęła z map Europy.
Jednak przez 123 lata rozbiorów konstytucja przypominała o walce o niepodległość, którą Polska odzyskała w listopadzie 1918 roku. Odbudowę młodego państwa przerwało rozpętanie straszliwej wojny. Pakt Ribbentrop-Mołotow miał tajną klauzulę o podziale między siebie sąsiednich krajów, mających własne stolice, rządy i parlamenty. Polskę zaatakowały armie dwóch dyktatorów: 1 września wojska Hitlera i 17 września wojska Stalina. Polska podczas II wojny światowej poniosła największe procentowo straty osobowe: zginęło 6 milionów polskich obywateli (22,2%).
Po II wojnie światowej Polska dostała się w strefę wpływów ZSRR. Jej terytorium zmniejszyło się z 389,72 km do 312,6 tysięcy km², a wymianie uległa niemal 1/2 wszystkich ziem. Takie były ustalenia wielkiej trójki z Poczdamu z 1945 roku. W socjalistycznej Polsce obchody Konstytucji 3 Maja były zabronione od 1946 r., a próby manifestowania były często tłumione przez milicję. Oficjalne obchody wróciły na krótko w maju 1981 r. dzięki Solidarności. Obchody znów stały się zabronione po wprowadzeniu w Polsce 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego. Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990 roku po obaleniu komunizmu w 1989 roku.
I to właśnie Polska zapoczątkowała zmiany polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej, a tzw. Jesień Ludów objęła także Węgry, NRD, Bułgarię, Czechosłowację i Rumunię.
Polska jest dziś znów wolnym krajem, a w 1999 roku stała się członkiem NATO, co jest gwarancją jej bezpieczeństwa.
15 października 2023 roku, w wyborach parlamentarnych, polskie społeczeństwo, przy wybitnym udziale Polonii, zawróciło kraj z drogi wyprowadzania Polski z Unii Europejskiej.
Życzenia z okazji Dnia Polonii wszystkim Polakom mieszkającym za granicą złożył również Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar na swoim profilu na Facebooku – TU.
Według różnych statystyk do polskich korzeni przyznaje się od 15 do 20 milionów osób na całym świecie, w Islandii może to być prawie 25 tysięcy.
Witold Bogdański
Prezes Stowarzyszenia Polonii Islandzkiej
