Kiedy pracownicy i pracodawcy rozmawiają/negocjują o płacach i warunkach pracy zawartych w umowach zbiorowych, prawo do strajku jest najefektywniejszą bronią pracowników. W ten sam sposób jak pracownicy, którzy mają prawo do strajku uwarunkowanego pewnymi okolicznościami, pracodawcy mogą wprowadzić zakaz i zatrzymać pracę. O strajku i zakazie pracy obowiązują przepisy z 1938 roku, które następnie zostały uaktualnione (80/1938).
Co to jest strajk?
Strajk jest wówczas kiedy grupa pracowników będących członkami związków zawodowych postanowiła wstrzymać swoją pracę częściowo lub w całości, aby osiągnąć wspólny cel dla lepszych warunków lub ochrony swoich praw. Strajk może obejmować wszystkich pracowników na wszystkich stanowiskach pracy przez pewien wyznaczony czas, częściową grupę pracowników przez wyznaczony czas, wstrzymanie pracy w całości w wyznaczone dni, a także nie można podejmować pracy na nadgodziny. Każda inna praca, która wykonana zostałaby w normalny sposób także może zostać zaliczona do strajku, jeśli pracownicy będą ją wykonywać w dłuższym niż normalny czas.
Co to jest zakaz pracy?
Tak samo jak pracownicy mogą podjąć strajk to pracodawcy mogą wprowadzić zakaz pracy tzn. wstrzymać pracę i wysłać pracowników do domów bez wynagrodzenia. Generalnie o strajku i zakazie pracy obowiązują te same przepisy.
Kiedy można podjąć strajk?
W czasie gdy umowy zbiorowe są w mocy istnieje tak zwany „obowiązek zgody“ tj. nie można podjąć strajku ani wprowadzić zakazu pracy. Strajk może mieć miejsce tylko wtedy, gdy umowy zbiorowe stracą swoją ważność wraz z „obowiązkiem zgody“. Podstawą do ogłoszenia strajku może być także brak wyników w rozmowach dotyczących umów zbiorowych pomimo udziału negocjatora. Najpierw następuje próba dojścia do porozumienia lecz jeśli nie ma możliwości wspólnych rozmów to sprawa skierowana jest do państwowego negocjatora. Jeśli zebrania z państwowym negocjatorem nie dadzą oczekiwanego efektu, negocjacje zostają zerwane i następnie jest możliwość przystąpienia do strajku.
Jak ogłosić strajk?
Decyzja o strajku podejmowana jest w ogólnym, tajnym głosowaniu wśród związkowców i musi większość zatwierdzić strajk. Zarząd związków, grupa negocjacyjna lub mężowie zaufania danych związków podejmują decyzje o uzyskaniu zgody do przeprowadzenia strajku. Odbywa się to przeważnie w głosowaniu „pocztowym“ lub tak jak w ostatnich latach w głosowaniu elektronicznym. Członkowie są w prosty sposób zapytani czy zatwierdzają podjęcie strajku w wyznaczonym terminie dla wyznaczonej grupy, kiedy strajk miałby się odbyć i w jaki sposób. Jeśli nie jest powiedziane jak długo strajk ma trwać to oznacza, że strajk jest zapowiedziany na czas nieokreślony. Jeśli decyzja została podjęta, po głosowaniu należy powiadomić państwowego negocjatora i tych, w których strajk jest „wymierzony“ o wynikach z siedmiodobowym wyprzedzeniem.
Udział w strajku?
Udział w strajku oznacza to, że ludzie nie przychodzą do pracy i nie otrzymują w tym czasie wynagrodzenia. Większość związków zawodowych posiada Fundusz na wypadek strajku, który ma zastąpić utracone wynagrodzenie podczas strajku. W zróżnicowany sposób dokonywana jest wypłata z „Funduszu Strajkowego“. Wszyscy muszą przestrzegać strajku bez względu na to czy go zatwierdzili czy nie, ponadto także inne osoby nie mogą podjąć się pracy w zamian za tych co strajkują. Zazwyczaj spośród strajkujących wyłonione są osoby, które prowadzą nadzór nad tym, aby nikt nie łamał zasad strajku.
Więcej dodatkowych informacji o strajku można znaleźć na stronie Vinnuréttarvef ASÍ, a także w biurze SGS oraz biurach członkowskich związków.
Tekst pochodzi ze strony sgs.is
