Wybieracie się do Islandii jako turyści a może chcecie zamieszkać na tej magicznej wyspie lodu i ognia? Stajecie przed dużą zmianą i macie wiele pytań, więc chcąc pomóc zachęcamy do przeczytania krótkiego przewodnika, z którego dowiecie się m.in. jak działają tu poczty i banki? Na czym polegają zakupy bezcłowe? Co zrobić w razie wypadku czy kradzieży?
Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w poniższym artykule.
Poczta
Urzędy pocztowe na Islandii można zauważyć z daleka dzięki charakterystycznemu, czerwonemu logo. Większość z nich jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 18:00. Poczta jest zamknięta w weekendy i większość świąt narodowych. Podobnie łatwo dostrzeżecie jaskrawoczerwone skrzynki pocztowe, które znajdują się w większości islandzkich miast, a czasem także przy głównych drogach.
Znaczki i pocztówki zakupicie w wybranych sklepach detalicznych, w hotelach oraz pensjonatach. Większość hoteli wyśle wasze listy i pocztówki, jeśli o to poprosicie.
Banki
Islandzkie banki są otwarte w dni robocze od 10:00 do 16:00. Największymi bankami na wyspie są Íslandbanki, Arion Banki oraz Landsbankinn – można je znaleźć na terenie całego kraju. W bankach wymienicie na korony następujące waluty: funty, dolary amerykańskie, dolary kanadyjskie, euro, a także korony duńskie, norweskie i szwedzkie, w niektórych możliwa jest wymiana złotówek.
W większości placówek, bankomaty są dostępne 24 godziny na dobę. Nie musicie się martwić o brak znajomości języka islandzkiego – większość bankomatów automatycznie dobierze język do tego kraju, z którego pochodzi włożona karta.
Zakupy bezcłowe
Osoby niemieszkające na Islandii mogą otrzymać zwrot podatku VAT za produkty, które zakupili w ciągu ostatnich trzech miesięcy i które wywiozą z kraju. Zwrot podatku dotyczy między innymi ubrań i pamiątek o wartości ponad 6000 ISK. Zakupy bezcłowe nie dotyczą jednak prowiantu. Przy zakupie ubrań i pamiątek poproś sprzedawcę o rachunek, który należy okazać w informacji turystycznej w centrum Reykjaviku albo na lotnisku w Keflaviku. W niektórych sytuacjach, klienta prosi się o dowód zamieszkania poza Islandią oraz o dokument ze zdjęciem. Zwrot zazwyczaj dostaje się gotówką, w koronach, które potem można wymienić na wybraną walutę. Podatek VAT wynosi na Islandii 25,5%, a na wybrane produkty – 7%.
Sklep bezcłowy
Lotnisko w Keflaviku to jedno z niewielu lotnisk na świecie, na których sklep bezcłowy znajduje się zarówno w strefie odlotów, jak i przylotów. Podobny sklep znajduje się w porcie w Seyðisfjörður. Podatek na alkohol (szczególnie na wino oraz alkohole wysokoprocentowe) jest na Islandii wyższy niż w wielu innych krajach, ale dokonując zakupu w strefie bezcłowej, można sporo zaoszczędzić. Mieszkańca Islandii na lotnisku można od razu poznać po tym, iż natychmiast pędzi do sklepu bezcłowego. Alkohol sprzedawany jest osobom od 20. roku życia, natomiast papierosy i wyroby tytoniowe – od 18. roku życia.
Strefa czasowa
Islandia nie zmienia czasu z letniego na zimowy, dlatego przez cały rok funkcjonuje tu czas uniwersalny (GMT).
Rząd
Islandia jest republiką, w której panuje demokracja. Głową państwa jest prezydent, wybierany co cztery lata. Liczba kadencji nie jest ograniczona.
Paszporty i wizy
Islandia jest członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), należy też do strefy Schengen. Nie jest za to członkiem Unii Europejskiej. Podróżującym zaleca się posiadanie paszportu, ważnego przez najbliższe sześć miesięcy, albo innego narodowego dowodu tożsamości. Funkcjonariusz celny może poprosić o okazanie tych dokumentów na lotnisku lub w porcie w Seyðisfjörður. Paszporty osób z krajów UE oraz EOG nie zostaną podstemplowane. Jeżeli ktoś chce mieć stempel w paszporcie, może o to poprosić urzędnika, ten jednak może odmówić. Pasażerowie z krajów spoza Schengen zostaną poproszeni o okazanie paszportu, czasem muszą też odpowiedzieć na pytania odnośnie pobytu. Obcokrajowcy mogą przebywać na terenie Islandii przez 90 dni bez wizy ani zezwolenia.
Islandzkie prawo zakazuje przemytu ludzi oraz narkotyków. Osoby, które wwożą nielegalne substancje na teren kraju, mogą zostać skazane na karę więzienia.
Większość ambasad i konsulatów znajduje się w centrum Reykjaviku – powinny tam skierować się osoby, które potrzebują pomocy konsularnej.
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Reykjaviku, znajduje się na ulicy Þórunnartún 2 , 105 Reykjavik – MAPA.
Opieka medyczna, leczenie
Islandzkie placówki medyczne są na wysokim poziomie, a każda poszkodowana osoba może liczyć na pomoc pogotowia. W razie wypadku albo złego samopoczucia należy zadzwonić pod numer ratunkowy 112; służby ratunkowe wyślą potrzebną pomoc. Warto, aby turyści na Islandii posiadali ubezpieczenie podróżne, dzięki któremu unikną wysokich kosztów w razie koniecznej opieki medycznej. Pracownicy służby zdrowia, podobnie jak większość Islandczyków, bardzo dobrze mówią po angielsku. Osoby, które mają rozrusznik serca albo u których stwierdzono cukrzycę lub inne przewlekłe choroby, powinny posiadać przy sobie kartkę z informacją o swoim stanie zdrowia, najlepiej po angielsku, aby w razie potrzeby personel medyczny od razu był świadom ich stanu.
W wielu małych miasteczkach Islandii znajdują się szpitale i przychodnie, w których można otrzymać pomoc. Poważnymi dolegliwościami i obrażeniami zajmuje się szpital Landspitali w Reykjaviku.
Bezpieczeństwo na Islandii
Islandia regularnie pojawia się na szczycie rankingów najbezpieczniejszych krajów. Nic dziwnego – poziom przestępczości jest tutaj wyjątkowo niski. Niezwykle rzadko dochodzi tu do zabójstw, przestępstw na tle seksualnym czy przemocy. Warto jednak, żeby podróżujący pilnowali swoich osobistych rzeczy, aby uniknąć potencjalnej kradzieży. W większości hoteli i pensjonatów znajdują się skrytki depozytowe, w których turyści mogą przechować najbardziej wartościowe przedmioty, takie jak karty kredytowe, paszporty czy biżuterię. Kradzieże samochodów zdarzają się tu rzadko, jednak rzeczy takie, jak telefon czy iPod lepiej schować w niewidocznym miejscu, a samochód – zamykać. W przypadku przestępstwa należy skontaktować się z policją pod numerem 112. Funkcjonariusze przyznają wówczas numer referencyjny, który ułatwi m.in. uzyskanie odszkodowania.
Niestety, dosyć częstym problemem na Islandii jest jazda pod wpływem alkoholu lub narkotyków, szczególnie na odludnych obszarach, w których nie istnieją środki transportu publicznego. Spożywanie substancji odurzających przed jazdą samochodem jest przestępstwem, dlatego podróżującym radzi się, aby wsiadali za kółko zupełnie trzeźwi. Funkcjonariusze mają prawo przeprowadzić test alkomatem na wybranym kierowcy i w razie potrzeby, przetransportować go na lokalny posterunek. Zakazane jest także palenie w budynkach publicznych, a również w barach, pubach, kawiarniach i hotelach; ci, którzy złamią ten zakaz, mogą zostać ukarani grzywną lub więzieniem.
Papierosy można zakupić w większości supermarketów – są sprzedawane osobom powyżej 18. roku życia. Według islandzkiego prawa, osoba pełnoletnia to taka, która ukończyła 20 lat. Podawanie dzieciom kieliszka wina lub szklanki piwa do posiłku jest źle widziane. Większość barów i restauracji sprzedaje alkohol od godziny 11:00 rano, a picie na ulicy nie jest uznawane za wykroczenie.
Alkohol można kupić tylko w państwowych sklepach monopolowych Vínbuðin, czynnych zazwyczaj między godziną 11:00 a 18:00. Tam dostaniecie wino, piwo oraz mocne alkohole. W niedziele i święta państwowe sklepy są zamknięte. W niektórych barach i pubach można dostać butelkę piwa lub wina „na wynos”, jednak decyzja należy tylko do barmana, który ma prawo odmówić. W większości lokali, szczególnie w Reykjaviku w czasie weekendu, klienci otrzymają plastikowy kubek, z którego mogą korzystać na zewnątrz, np. kiedy wychodzą zapalić.
Od soboty do czwartku, bary mogą sprzedawać alkohol maksymalnie do godziny 1:00 w nocy, natomiast w piątki i soboty alkohol sprzedaje się do godziny 3:00, a czasem dłużej. Islandczycy słyną z upijania się, szczególnie w weekendy. W piątek i sobotę wieczorem, wiele osób upija się w domu, a następnie wychodzi na imprezę. Zazwyczaj alkohol można kupić nawet, gdy jest się wyraźnie pijanym. Na Islandii panuje zasada, że jeśli ktoś jest w stanie zamówić i zapłacić za piwo, nie zachowując się przy tym agresywnie ani sprośnie, to zostanie obsłużony – nawet, jeśli jest już bardzo pijany. Kupowanie i spożywanie narkotyków na Islandii jest nielegalne.
Jak macie jeszcze jakieś pytania, zachęcamy Was do komentowania i przysyłania ich na maila marta@icelandnews.is – a postaramy się na nie odpowiedzieć.
mbl.is/Ilona Dobosz
