Według ILGA-Europe, światowej organizacji non-profit zrzeszającej pozarządowe, polityczne organizacje środowisk LGBT, Islandia pozostała w tyle za sąsiednimi krajami, jeśli chodzi o prawa społeczności LGBT, częściowo z powodu braku kompleksowego prawodawstwa dotyczącego równości. Jak donosi RÚV, projekt ustawy zajmującej się tą kwestią jest przygotowywany od dwóch lat. Iðunn Garðarsdóttir, asystent ministra zdrowia Svandís Svavarsdóttir, wyjaśnia, że projekt ustawy podlega kilku ministerstwom i nie rozstrzygnięto jeszcze, które z nich powinno przedstawić projekt ustawy.
Udział w opracowywaniu projektu ustawy wziął przewodniczący stowarzyszenia Samtökin ’78 (krajowej organizacji LGBT) oraz członkowie Intersex Iceland i Trans Iceland. „Islandia cofnęła się i obecnie jest, jeśli chodzi o prawa społeczności LGBT, w podobnej sytuacji jak Węgry, Słowenia i Grecja” – powiedział Daníel E. Arnarsson, dyrektor Samtök ’78. Zwraca uwagę na fakt, że Islandia spełnia 47% wymagań przewidzianych przez ILGA-Europe. Norwegia spełnia 78% tych wymagań i jest krajem, w którym osoby LGBT mają najwięcej praw. Według ILGA-Europe światowym liderem praw osób LGBT jest Malta, spełniająca 88% wymagań.
Daníel twierdzi, że najpilniejszą kwestią jest rozszerzenie praw osób transseksualnych i interseksualnych w Islandii. „Aby rozpocząć proces zmiany płci, daną osobę poddaje się badaniom pod kątem występowania u niej chorób psychicznych. Następnie osoba ta musi przed rozpoczęciem procesu korekcji płci przez rok żyć w sposób zgodny z płcią, z którą się identyfikuje. Jeśli chodzi o osoby interseksualne, lekarze mogą nadal wykonywać zabiegi chirurgiczne na niemowlętach, co nie jest konieczne i może mieć niefortunne skutki w przyszłości” – dodał.
Islandczycy mogą zostać zarejestrowani w þjóðskrá (krajowym rejestrze urodzin) tylko jako mężczyzna lub kobieta. Daníel uważa, że pilnie trzeba to zmienić, gdyż jest to ważne dla tych, którzy nie identyfikują się z żadną płcią.
Według Iðunn, jedną z przyczyn, dla których Islandia zajęła dalsze miejsce na liście krajów zapewniających prawa osobom LGBT, jest brak kompleksowego prawodawstwa dotyczącego równości. Po wprowadzeniu w życie proponowanego projektu ustawy pozycja Islandii znacznie się poprawi. „Rząd chce zapewnić Islandii miejsce na szczycie tej listy, a ulepszone ustawodawstwo dotyczące praw osób LGBT jest jednym z kroków w tym kierunku. W proponowanym projekcie ustawy o prawach osób i społeczności LGBT stwierdza się między innymi, że jednostki mogą decydować o swojej płci, a ich tożsamość płciowa jest uznawana. Ponadto mają one również zapewnione bezpieczeństwo fizyczne i równe prawa bez względu na orientację seksualną, tożsamość płciową czy ekspresję płci” – dodała.
Daníel natomiast wskazał, że projekt ustawy zaniedbuje sytuację osób LGBT ubiegających się o azyl w Islandii, i uważa to za bardzo złe. Zdarzały się przypadki umieszczania tych osób w jednym pomieszczeniu z mężczyznami pochodzącymi z tego samego regionu, gdzie karą za homoseksualizm jest śmierć.
Grupa GMT/Monika Szewczuk
