Od 1968 roku w Reykjaviku na terenie Rezerwatu Przyrody Vatsmýrin, 10 minut pieszo od centrum miasta, znajduje się The Nordic House.
Autorem budynku jest fiński architekt Alvar Aalto (1898–1976) jeden z najwybitniejszych twórców XX wieku. Budynek jest niezwykły nie tylko dzięki temu, że jest jedynym dziełem Aalto w Islandii, ale również dlatego, że uosabia lepiej niż jakakolwiek inna struktura współpracę kulturalną i polityczną krajów nordyckich.
Początkowym pomysłem Rady Nordyckiej, która była fundatorem budynku, było stworzenie ekstrawaganckiej, przyciągającej wzrok formy. Jednak mimo licznych próśb, Aalto niekoniecznie kojarzony z umiarem zdecydował się stworzyć bryłę bardziej pokorną, dzięki czemu wygląda na to, że dialog jego budynku z miastem i otaczającym krajobrazem był dla niego o wiele ważniejszy, niż stworzenie tutaj ekscentrycznej ikony.
Nordic House ma wiele charakterystycznych motywów typowych dla „modernizmu z ludzką twarzą” Alvara Aalto. Jednym z nich jest wyraźny podział budynku na dwie części. Jednopiętrowa podstawa została obłożona bielonymi cegłami, które w tamtym czasie były czymś niezwykłym w islandzkiej architekturze. Wnętrze obejmuje funkcje usługowe, w których skład wchodzi małe centrum konferencyjne z salą wykładową i koncertową, mogącą pomieścić 150 osób, kawiarnia, biura oraz apartamenty gościnne.
Pod najbardziej nacechowaną stylem Aalto krystaliczną konstrukcją dachu wyłożoną ultramarynowymi płytkami ceramicznymi, która według mieszkańców kształtem przypomina pobliską górę Esję, znajduje się publiczne serce budynku. Przestronna biblioteka z wysokimi sufitami zaprojektowana na wzór antycznego teatru greckiego, gdzie publiczność z góry patrzyła na scenę.
Czytelnia nazywana jest najpiękniejszą w Islandii dzięki niezwykłemu światłu i miękkim konturom. W budynku znajduje się również jedyna w swoim rodzaju ARTOTEKA, czyli biblioteka wypożyczająca prace nordyckich artystów. Każda osoba mająca kartę biblioteczną placówki może z niej skorzystać.
Wewnętrzny ruch gości w budynku jest aranżowany przez rozmieszczenie lamp, krzeseł i stołów, w całości wyprodukowanych przez firmę Artek Aalto. Niektóre z tych obiektów są obecnie ikonami designu, inne, jak stoły z lampami w bibliotece, jedynymi w swoim rodzaju przedmiotami. Jak zwykle architekt bawi się przestrzenią wewnętrzną i zewnętrzną: foyer budynku z ciemną kamienną podłogą i drewnianym podwieszanym sufitem nawiązuje do fińskiego lasu.
Architekt chociaż w małym procencie chciał wprowadzić element drzew do pozbawionej ich Islandii. Z kawiarni dzięki olbrzymim oknom rozpościera się widok na Reykjavik. Początkowo pomysł zainstalowania tak wielkich szyb wydawał się Islandczykom niemożliwy do zrealizowania, z powodu niemożności funkcjonowania w budynku tak bardzo odsłoniętym na warunki atmosferyczne. Jednak jak widzimy po latach, nie był on błędem.
Na północnej stronie vis-a-vis głównego wejścia, architekt umieścił mały, sztuczny staw, który odnosi się do dwóch większych stawów usytuowanych w kierunku centrum miasta. Podkreśla w ten sposób walory istniejącej przyrody, a także wskazuje na ciągłe kształtowanie tej przyrody przez człowieka, nie tylko za pomocą architektury, ale także przez wykorzystanie i projektowanie krajobrazu.
Szerszej publiczności Aalto jest znany między innymi z zaprojektowania Finlandia Talo i Technicznego Uniwersytetu w Helsinkach oraz Baker House w Massachusetts.
W Islandii jest już stalą częścią domowego wystroju wnętrz dzięki kultowemu wazonowi Savoy zaprojektowanemu we współpracy ze swoją żoną Aino Marsio-Aalto.
The Nordic House
Sæmundargata 11
102 Reykjavík
Wtorek – Czwartek 10:00 – 17:00
Biblioteka zawiera zbiory we wszystkich nordyckich językach oprócz islandzkiego.
Koszt karty bibliotecznej obejmującej również możliwość korzystania z ARTOTEK – 2000 kr za cały rok.
Karta zapewnia 10% zniżki w kawiarni MATR znajdującej się w budynku oraz sklepie Hvelfing.
Paulina Kaźmierczak
