Chcąc przedłużyć nastrój świąteczny przedstawiamy wam islandzką, świąteczną encyklopedię. Dziś część pierwsza.
Aðfangadagur
24 grudnia, czyli Aðfangadagur, to dzień, w którym Islandczycy świętują Boże Narodzenie. Pierwsza połowa dnia upływa zazwyczaj na ostatnich świątecznych przygotowaniach: gotowaniu potraw, pakowaniu prezentów, ubieraniu się na uroczystą kolację. Dzieci zazwyczaj przesiadują przed telewizorem, ponieważ większość stacji nadaje wtedy tylko kreskówki. O godzinie 18 islandzkie radio transmituje dźwięki kościelnych dzwonów, będące oficjalnym zwiastunem Bożego Narodzenia. Wtedy właśnie większość rodzin zasiada do świątecznego stołu. Po kolacji wszyscy otwierają prezenty i wspólnie odpoczywają.
Aðventan
Aðventan, czyli Adwent, to około cztery tygodnie poprzedzające Boże Narodzenie. W każdą z czterech niedziel adwentu Islandczycy zapalają jedną świecę na wieńcu adwentowym (Aðventukrans). Już od pierwszej niedzieli rozpoczynają się przygotwania świąteczne i dekorowanie domów.
Aðventuljós
Aðventuljós, czyli świecznik adwentowy, to typowo islandzka ozdoba. W niemal każdym islandzkim domu stawia się przynajmniej jeden siedmioramienny świecznik, ozdabiający okna podczas sezonu świątecznego.
Annar í jólum
26 grudnia, drugi dzień świąt, Islandczycy spędzają na świątecznych imprezach. Za dnia odbywają się spotkania rodzinne, za to wieczorem otwierają się bary i kluby, w których można przebywać aż do północy. Imprezowicze spotykają się wtedy z tymi, z którymi nie udało im się spotkać wcześniej.
Áramótaskaupið
W Sylwestra, islandzkie ulice kompletnie pustoszeją w okolicach 22:30 – 23:30. Dlaczego? Islandczycy gromadzą się wtedy przed telewizorem na specjalny program komediowy Áramótaskaup z udziałem najpopularniejszych islandzkich aktorów. To jedna z najważniejszych tradycji!
Áramótaskaup to satyryczny przegląd najciekawszych wydarzeń roku, transmitowany przez RÚV. Miewa swoje mocniejsze i słabsze momenty, ale Islandczycy najbardziej lubią te słabsze (bo wtedy mogą wspólnie narzekać na to, jak beznadziejny był tegoroczny odcinek). Áramótaskaup nie jest tłumaczone, więc osoby nieznające islandzkiego nie będą się bawić aż tak dobrze. Ale w końcu zawsze mogą wyśmiać standardy islandzkiej telewizji.
Áramótaannáll
Drugim popularnym islandzkim programem sylwestrowym jest Áramótaannáll, nadawany przez RÚV kolaż tegorocznych newsów, uzupełnionych komentarzem dziennikarzy. Wersja lokalna i międzynarodowa następują zaraz po sobie. Więcej informacji w programach TV w gazetach i w internecie.
Świąteczna muzyka
Istnieje mało islandzkich piosenek świątecznych – większość to przetłumaczone międzynarodowe hity (choć niektóre mają ze świętami niewiele wspólnego), więc muzyka lecąca na okrągło w radiu pewnie będzie brzmiała znajomo. Istnieje jednak kilka lokalnych przebojów, w tym cieszący się złą sławą utwór Jólahjól (świąteczny rower).
Świąteczna skarpeta
W Islandii również wkłada się dzieciom prezenty do buta, jednak to nieco inna tradycja niż ta znana w Polsce. Na Islandii prezenty przynoszą Jólasveinar czyli świąteczni chłopcy, przez trzynaście dni przed świętami codziennie schodzi z gór kolejny z braci i wkłada dzieciom prezent do buta albo do świątecznej skarpety, zostawionej przy otwartym oknie. Grzeczne dzieci dostają upominek, natomiast złe zachowanie jest ukarane zepsutym ziemniakiem.
Ubiór
W święta Islandczycy lubią ubierać się elegancko i stylowo. 24 i 25 grudnia przeważa ubiór formalny, natomiast w pozostałe dni wystarczy elegancki, ale codzienny strój.
Ilona Dobosz