Przemierzając Reykjavik możemy natknąć się na intrygujące rzeźby, obok których ciężko przejść obojętnie. Ich autorem jest Einar Jónsson (ur. 11.05.1874, zm. 18.10.1954), uznawany za pierwszego islandzkiego rzeźbiarza.
Artysta urodził się w Galtafell na południu Islandii i już w dzieciństwie przejawiał spore zainteresowanie sztuką. Ponieważ tradycja rzeźby w Islandii praktycznie nie istniała, młody Einar wyjechał do Danii gdzie w 1896 roku rozpoczął trwającą 4 lata naukę na Akademii Sztuk Pięknych w Kopenchadze. W roku 1902 islandzki parlament Althing przyznał rzeźbiarzowi stypendium na dwuletnie studia w Rzymie, po których to Jónsson na dobre porzucił naturalizm, czyli wierne naśladownictwo natury. Publicznie skrytykował on również klasyczne i tradycyjne podejście do sztuki, które jego zdaniem tylko ograniczało twórców. Za ważniejsze rzeźbiarz uznał wyobraźnię, a oryginalność artysty postawił ponad naśladownictwo.
Einar Jónsson inspiracje czerpał z islandzkiego folkloru, a także mitologi i religii. Największy wpływ na jego życie i twórczość miał szwedzki naukowiec, filozof i mistyk Emanuel Swedenborg. Artysta utożsamiał się z jego teozoficznym światopoglądem, który uznawał możliwość bezpośredniego kontaktu człowieka ze światem nadprzyrodzonym i poznanie jego tajemnic głównie poprzez mistyczne objawienie. Wpływy te są wyraźnie widoczne w twórczości Jónssona.
W 1909 roku mieszkający wówczas w Kopenchadze Einar zaproponował, że powróci do Islandii, a swoje dzieła podaruje Islandczykom, pod warunkiem, że zostanie dla nich zbudowane muzeum. Propozycję tą islandzki parlament początkowo odrzucił, w 1914 roku została ona jednak przyjęta. Na lokalizację muzeum artysta wybrał odludną wówczas górę Skolavorduhaed na obrzeżach miasta Reykjavik, a budynek powstał zgodnie z jego wyobrażeniem. Służył on nie tylko jako muzeum dla rzeźb Einara, był on również jego pracownią i domem, aż do śmierci.
Gdzie w Reykjaviku szukać rzeźb Einara? Na szczycie Arnarhóll odnajdziemy statuę przedstawiającą pierwszego islandzkiego osadnika Ingólfura Arnarsona, a przed budynkiem parlamentu obejrzymy rzeźbę islandzkiego bohatera Jóna Sigurðssona.
Szczegółowo z twórczością Einara Jónssona możemy zapoznać się w istniejącym do dziś muzeum, które znajduje się na ulicy Eiríksgata 3, 101 Reykjavik.
Na stronie internetowej muzeum – TU znajdziemy m.in. wyczerpujące opisy poszczególnych rzeźb.
Anna Niebieszczańska
