Rodzina jako instytucja wychowawcza część – IV
,,Dziecko jest jak roślinka
wymagająca troski i czułości.
Ile rodzicielskiej miłości,
tyle w sercu i umyśle dziecka dumy i radości”.
Rodzice stanowią istotną podwalinę w procesie biopsychospołecznego rozwoju dziecka, a w tym kształtowania się jego świata myśli, uczuć, dążeń i ,,bycia człowiekiem”.
Właściwe relacje rodziców z dzieckiem są związane ze stylami komunikacji rodzicielskiej a identyfikacją dzieci z rodzicami – zaznacz się, iż istotne są takie elementy, jak:
– partnerstwo, a w tym: okazywanie przez matkę i ojca szacunku dla własnych opinii dziecka
– otwartość: przezroczystość w komunikacji z rodzicami wiąże się z uznawaniem rodziców przez dziecko za wzór osobowy, szacunkiem do ich postaw życiowych i wyznawana hierarchią wartości, ważne jest umiejętność podejmowania tematów intymnych, co, łączy się z pragnieniem dziecka bliskość emocjonalnej z rodzicami, a to z kolei wypływa z uznawaniem matki, bądź ojca za autorytet, ważne jest także dzielenie się rodziców z własnymi przeżyciami i rozmowa z dzieckiem o tym, co ich spotkało w danym dniu
– uwaga: okazywanie przez rodziców zainteresowanie wypowiedziami dziecka, co łączy się przede wszystkim z uznawaniem przez dziecko zarówno matki, jak i ojca za wzory osobowe i pragnienie bliskość emocjonalnej z rodzicami, rozumienie dziecka, empatia;
– ekspresja: zajmujący sposób wypowiadania się matki i ojca, łatwość w okazywaniu radości, wykluczenie teatralności i sztuczności rodziców względem dziecka;
– wyrażanie uczuć: wiąże się z akceptacją dziecka, deklarowaniem miłości, spontaniczne wyrażenie uczuć, życzliwe zainteresowanie sprawami i w ogóle światem dziecka, dobieranie odpowiednich metod wychowawczych.
Tak więc miłość rodzicielska, wyrażająca się w konkretnym stosunku wobec dziecka, w ogromnej mierze decyduje o jakości dyscypliny czyli stylu wychowania, a także o skuteczności środków wychowawczych. Te same środki będą dawały różne rezultaty zależnie od emocjonalnego nastawienia stosujących je rodziców. ,,Chora miłość” wyraża zatem bardzo swoisty rodzaj dyscypliny uzewnętrzniającej się zarówno w czynnościach związanych z opieką nad dzieckiem, jak i w bezpośrednich kontaktach interpersonalnych. Postawy odtrącające i unikające wynikają z dużego dystansu do dziecka, natomiast postawa nadmiernie korygująca i nadmiernie ochraniająca jest efektem nadmiernej koncentracji na dziecku.
Reasumując, do negatywnych postaw wychowawczych wynikających z „chorej miłości” zalicza się postawę unikającą, odrzucającą, nadmiernie korygującą i chroniącą. Na czym polega wobec tego „miłość mądra”? W tym przypadku miłość rodzicielska wyraża się w takim stosunku rodziców do dziecka, w którym zawiera się akceptacja, współdziałanie, organizowanie pola swobodnej aktywności, poszanowanie praw. Następuje zatem określenie pozycji dziecka w rodzinie jako pełnoprawnego jej członka, którego prawa i potrzeby są respektowane przy zachowaniu odpowiedniego stosunku do uprawnień i potrzeb innych członków.
Konsekwencją prawidłowej i pełnej akceptacji potrzeb dziecka jest nawiązaniu trwałej więzi emocjonalnej oraz prawidłowego wyrażania uczuć, stąd takie dziecko jest pogodne, przyjacielskie, współpracujące, a dzięki poczuciu bezpieczeństwa – odważne. Z kolei współdziałanie powoduje, że dziecko staje się ufne wobec rodziców, a więc bezpośrednio zwraca się do nich o pomoc i radę, jest zadowolone z własnej pracy, wytrwałe oraz zdolne do współdziałania z innymi. Swobodny kontakt z dzieckiem i warunkujące go zrównoważenie uczuciowe rodziców stanowią podłoże powstawania prawidłowych zachowań dziecka i zdrowej dyscypliny połączonej z „witaminą M”, tak niezbędną w prawidłowym wielostronnym rozwoju dziecka.
W związku z powyższym, do prawidłowych postaw rodzicielskich związanych z ,,mądrą miłością” należą współdziałanie z dzieckiem przejawiające się w zaangażowaniu i zainteresowaniu rodziców zabawą i pracą dziecka w domu i w szkole, dawanie dziecku właściwej dla jego wieku rozumnej swobody, uznawanie jego praw bez przeceniania czy niedoceniania jego roli. Ważna jest także dobra komunikacja emocjonalna dziecka z rodziną, bowiem chroni je ona od poczucia osamotnienia, izolacji, a nawet w skrajnych przypadkach przed próbami samobójczymi czy też tak częstym dzisiaj uzależnieniem się od narkotyków lub innych nałogów.