W ostatnich dniach w internecie ponownie pojawił się artykuł o rodzinie, która podróżowała z Warszawy do Kanady i nie mogła wylecieć na kanadyjskich paszportach z powodu podwójnego obywatelstwa. Jako, że wiele osób na Islandii również posiada podwójne obywatelstwo chciałabym przedstawić Wam bliżej temat odnośnie podróżowania z podwójnym obywatelstwem i naszych obowiązków wobec Polski w tym temacie.
Artykuł, o którym mowa możecie znaleźć tutaj.
Na początek przedstawiam kilka ważnych przepisów, które możemy znaleźć także w załączonym artykule:
Art. 3. 1. Obywatel polski posiadający równocześnie obywatelstwo innego państwa
ma wobec Rzeczypospolitej Polskiej takie same prawa i obowiązki jak osoba
posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie.
2. Obywatel polski nie może wobec władz Rzeczypospolitej Polskiej powoływać się
ze skutkiem prawnym na posiadane równocześnie obywatelstwo innego państwa i na wynikające z niego prawa i obowiązki.
Art. 4.1. Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi oraz na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granic.
Art. 4.2. Dowód osobisty uprawnia do przekraczania granic państw, o których mowa
w ust. 1.
W artykule opisana jest historia polskiej rodziny zamieszkującej na stałe w Kanadzie i posiadającej podwójne obywatelstwo. Rodzina nie była zaznajomiona z powyższymi przepisami. Dziecko jako jedyne nie posiadało polskiego paszportu przez co zostali zatrzymani na lotnisku w Warszawie podczas wylotu. Jak mówią powyższe przepisy, Polscy obywatele mają obowiązek legitymować się polskimi dokumentami na terenie Polski. Polaków posiadających drugie obywatelstwo obowiązuje tzw. pierwszeństwo obywatelstwa.
W komentarzach pod artykułem pojawiały się pytania skąd było wiadomo, że dziecko posiada polskie obywatelstwo skoro nie miało dokumentu, który by to potwierdzał. Chciałabym przytoczyć tutaj kolejne przepisy, o których także nie wszyscy wiedzą, a są kluczowe w tym temacie.
Zagadnienia nabycia obywatelstwa polskiego i jego utraty reguluje ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim:
• Małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy:
– co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim (nie ma znaczenia fakt, czy osoba urodziła się w Polsce, czy też poza jej granicami);
– urodził się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice są nieznani, nie posiadają żadnego obywatelstwa lub ich obywatelstwo jest nieokreślone.
• Obywatel polski traci obywatelstwo polskie wyłącznie na swój wniosek po
uzyskaniu zgody Prezydenta RP. Utrata obywatelstwa polskiego następuje z dniem
wydania zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego.
Wynika z tego, że każde dziecko, które ma przynajmniej jednego rodzica (biologicznego, czy też adopcyjnego) nabywa obywatelstwo polskie w dniu narodzin i tym samym ma obowiązek podróżować z Polski na polskim paszporcie. Wniosek o paszport, nie jest wnioskiem o nadanie obywatelstwa.
Ja osobiście posiadam paszport polski, dowód osobisty oraz paszport islandzki. Wyrobiłam go zaraz, gdy dostałam obywatelstwo. Mój syn ma do tej pory wyrobiony tylko islandzki paszport, gdyż było to na tamtą chwilę tańsze i szybsze dla nas rozwiązanie. W Islandii pierwszy paszport dla dziecka ma ważność przez 5 lat. Na dzień dzisiejszy nie widzę potrzeby, aby wyrabiać mu polski paszport, gdyż jest to strata pieniędzy, bo i tak jeden z nich będzie leżał w szufladzie.
Nasza sytuacja jest jednak wyjątkowa. Jako osoby w podwójnym obywatelstwem mamy prawo do podróżowania na dowolnym paszporcie, ale na terenie Polski (jak każdy obywatel tego kraju) mamy obowiązek legitymować się polskim dokumentem. Dlatego też ja w razie wizyty w urzędzie, kontroli policji, czy też wylotu z Polski na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, mam dowód osobisty. Mój syn nie ma jeszcze takich zobowiązań, które zmuszałyby go do legitymowania się na terenie Polski, więc dowodu osobistego, ani paszportu nie posiada. Najważniejszym jednak elementem naszej sytuacji jest fakt, że my nie latamy z polskich lotnisk tylko z niemieckich, gdzie możemy legitymować się dowolnym paszportem, bo w Niemczech pierwszeństwo obywatelstwa już nie obowiązuje. Jeszcze nie zdarzyło nam się lecieć z polskiego lotniska i póki co, nie mamy takiego lotu w planach.
Oczywiście każdy przypadek jest inny i każdy ma inne doświadczenia. Coraz częściej słyszy się o przypadkach Polaków z podwójnym obywatelstwem, którzy zostali zatrzymani na lotnisku z powodu braku odpowiednich dokumentów. Może to zwykła uszczypliwość Straży Granicznej, gdyż niektórym zdarza się przymknąć na to oko, bo liczba Polaków, którzy podróżują z Polski na obcych paszportach jest jeszcze większa. Nie ma więc reguły i pewności, że zostaniemy zatrzymani z innym paszportem, jednak przepisy mówią jasno, że obywatel Polski ma obowiązek legitymować się polskimi dokumentami na terenie Polski i tymi przepisami powinniśmy się sugerować.
Na koniec kilka wniosków dotyczących osób z podwójnym obywatelstwem.
Podczas pobytu w Polsce, jako obywatel tego kraju, masz obowiązek posługiwać się na terenie państwa polskimi dokumentami tożsamości: dowodem osobistym, paszportem polskim.
Podczas wylotu z polskiego lotniska za granicę, ale na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, masz obowiązek posługiwać się polskim dokumentem tożsamości, paszportem lub dowodem osobistym (prawo jazdy nie jest traktowane na lotnisku jako dokument tożsamości).
Podczas wylotu za granicę poza teren Europejskiego Obszaru Gospodarczego masz obowiązek posługiwać się polskim paszportem.
Dziecko nie posiadające dowodu osobistego podczas wylotu z polskiego lotniska na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego ma obowiązek posługiwać się polskim paszportem.
Dziecko dziedziczy obywatelstwo po rodzicach w dniu narodzin, niezależnie od tego, czy urodziło się w kraju, czy za granicą. Paszport jest dokumentem potwierdzającym obywatelstwo.
autor: Olga Knasiak – Polka Na Islandii
